„Cyfrowe Archiwum Wilanowa i Okolic” pod koniec czerwca br. gościło w Krakowie i jego okolicach.
Wyjazd zaowocował serią reportaży powiązanych tematycznie
z rezydencją polskich władców na Wawelu i królewskim Wilanowem, za sprawą postaci Króla Jana III Sobieskiego i jego żony Marysieńki.
Pod Krakowem odnaleźliśmy również ślady po innej zasłużonej osobistości związanej z Urzeczem, ale o tym innym razem.
Fot. 1. Katedra na Wawelu, data: 28 czerwca 2017 r., autor fot.: Grzegorz Kłos.
Król Jan III Sobieski został koronowany na Wawelu na przełomie stycznia i lutego 1676 roku.
Uroczystości trwały kilka dni, a para królewska opuściła miasto dopiero po świętach Wielkanocnych.
Fot. 2. Katedra na Wawelu, data: 28 czerwca 2017 r., autor fot.: Grzegorz Kłos.
Monarcha wyznaczył wtedy fundusz w wysokości 100 tys. złotych na renowację zamku, który mocno ucierpiał podczas potopu szwedzkiego.
W 1682 roku powołał też komisję mająca uporządkować Archiwum Koronne znajdujące się na Wawelu.
W połowie lipca 1683 roku Turcy rozpoczęli oblężenie Wiednia. Polskie wojska w połowie lata zaczęły zbierać się w Krakowie.
Dnia 18 lipca 1683 roku król Sobieski opuścił Wilanów.
24 lipca król wraz z rodziną i otoczeniem przybył do Częstochowy
na Jasną Górę.
Fot. 3. Wawel (po prawo: Katedra Wawelska), data: 28 czerwca 2017 r.,
autor fot.: Grzegorz Kłos.
W dniu 26 lipca Sobieski wyruszył w kierunku Krakowa, dokąd dotarł 29 lipca.
Tego dnia Jan III Sobieski przybył do katedry wawelskiej.
Tutaj uczestniczył we Mszy św. pontyfikalnej.
Trzy dni później król z małżonką nawiedzał pieszo krakowskie kościoły: św. Piotra i Pawła, dominikanów, franciszkanów, kolegiaty uniwersyteckiej św. Anny. Pielgrzymka zakończyła się w kościele mariackim, gdzie przed obrazem Matki Bożej król wraz z małżonką odmówili litanię.
Dnia 15 sierpnia 1683 r., w niedzielę, król udał się z rodziną
do kościoła na Piaskach, gdzie modlił się z żoną Marysieńką i synem. Stąd, przez Zwierzyniec, wyruszył pod Wiedeń.
Fot. 4. "Jan III Sobieski przed wyprawą Wiedeńską", z obrazu Jana Matejki,
w zbiorach: „Muzeum Zamku Królewskiego na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki”, źródło: Internet - strona: http://wawel.krakow.pl (Pressroom)
Po zwycięstwie wiedeńskim Król Jan III Sobieski triumfalnie wjechał do Krakowa, gdzie cały czas na Wawelu oczekiwała go żona.
W katedrze odśpiewano Te Deum, a przy grobie św. Stanisława monarcha złożył wielką chorągiew Wezyra.
Ostatni raz Jan III Sobieski „odwiedził” Wawel w 1734 roku, kiedy zwłoki jego i żony, królowej Marii Kazimiery, złożono
w podziemiach katedry.
Od dnia śmierci króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie (17 czerwca 1696 r.) do dnia jego pogrzebu w krypcie wawelskiej (15 stycznia 1734 r.), wraz ze szczątkami Marii Kazimiery i Augusta II Mocnego, upłynęło blisko czterdzieści lat.
Przez ten czas ciało Sobieskiego spoczywało w kościele warszawskich Kapucynów przy ulicy Miodowej, dokąd przetransportowano je z Zamku 23 grudnia 1697 r.
Fot. 5. Zamek Królewski na Wawelu (dziedziniec arkadowy), data: 28 czerwca 2017 r.,
autor fot.: Grzegorz Kłos.
Król nie był w Krakowie częstym gościem, niemniej miasto jest pełne jego pamiątek.
Do najważniejszych zaliczyć należy płaskorzeźbę autorstwa Józefa Hakowskiego, wmurowaną w ścianę katedry oraz polichromię sklepienia kaplicy św. Trójcy wykonaną przez Włodzimierza Tetmajera w latach 1902–1904.
W 250. i 300. rocznicę bitwy odbyły się w mieście wielkie wystawy upamiętniające króla.
Ówcześnie żyjący również byli pełni uznania dla zasług zwycięzcy spod Wiednia. Papież Innocenty XI ustanowił 12 dzień września świętem Najświętszego Imienia Maryi, a Jan Heweliusz nazwał odkrytą przez siebie konstelację „Tarczą Sobieskiego”.
W setną rocznicę wiktorii wiedeńskiej (1783) król Stanisław August Poniatowski zlecił sporządzić swemu poprzednikowi nowy sarkofag z czarnego marmuru.
Podziękowania dla Dyrekcji „Muzeum Zamku Królewskiego
na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki” za pomoc w przygotowaniu reportażu, w tym zgodę na publikację materiałów zdjęciowych wykonanych przez „Cyfrowe Archiwum Wilanowa i Okolic”.
Grzegorz Kłos
Materiały źródłowe:
1) Muzeum Pałacu Króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie, Internet – strona: http://www.wilanow-palac.art.pl, artykuły: „Król Jan III Sobieski na Wawelu” – autor: Jadwiga Prus (źródło: „Mówią wieki”, nr 5, 1984) , „Pogrzeb Króla Jana III Sobieskiego” - autor: Hanna Widacka, „Deportacja ciała Króla Jana III Sobieskiego” - autor: Hanna Widacka.
2) „Odsiecz wiedeńska”, Internet – strona Towarzystwa Uniwersyteckiego „Fides et ratio”: www.fidesetratio.org.pl/files/plikipdf/odsiecz3.pdf.
3) Internet - strona „Muzeum Zamku Królewskiego na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki”: http://wawel.krakow.pl (Pressroom).